
ถนนหน้าบ้านขรุขระเป็นหลุมบ่อ … ฟ้องศาลขอเปลี่ยนเป็นถนนคอนกรีตได้ไหม ?
ถนนหน้าบ้านขรุขระเป็นหลุมบ่อ … ฟ้องศาลขอเปลี่ยนเป็นถนนคอนกรีตได้ไหม ?
ถนนหน้าบ้านขรุขระเป็นหลุมบ่อ … ฟ้องศาลขอเปลี่ยนเป็นถนนคอนกรีตได้ไหม ?
เชื่อว่า … ถ้าหน้าบ้านใครเป็นถนนดินหรือถนนลูกรัง คงจะไม่ค่อยชอบใจสักเท่าไร เพราะไม่ว่าจะเป็นช่วงหน้าฝนที่มักเกิดปัญหาถนนเฉอะแฉะ เป็นหลุมบ่อ หรือหากเป็นช่วงหน้าร้อน ก็มักมีฝุ่นดินฟุ้งกระจายเวลารถวิ่งผ่าน แทบทุกบ้านจึงอยากให้ถนนหน้าบ้านของตนเป็นถนนคอนกรีต เนื่องจากมีความทนทานสูง รับน้ำหนักได้ดี และมีอายุการใช้งานที่ยาวนาน แต่ก็มีข้อเสียคือ ต้นทุนการก่อสร้างที่สูงและการซ่อมแซมที่ยุ่งยาก ตรงกันข้ามกับถนนลูกรังที่ใช้งบประมาณน้อย การก่อสร้างและซ่อมแซม สามารถทำได้ง่าย แต่ก็ต้องทนกับฝุ่นและไม่ทนทานหรือเกิดการชำรุดเสียหายได้ง่ายตามที่กล่าวมา
พาให้ชวนสงสัยว่า … ถ้าหากเราอยากให้หน่วยงานของรัฐก่อสร้างปรับปรุงถนนหน้าบ้าน
ให้เป็นถนนคอนกรีต จะสามารถฟ้องคดีต่อศาลปกครองได้หรือไม่ ?
ประเด็นปัญหา : นางหญิงซึ่งพักอาศัยอยู่กับมารดาอ้างว่า ครอบครัวตนได้รับความเดือดร้อน
จากการไม่สามารถใช้ทางสาธารณประโยชน์หน้าบ้านที่มีขนาดกว้าง 2 เมตร ในการนำรถยนต์ขนาดเล็กผ่านเข้าออกได้โดยสะดวก เนื่องจากมีสภาพขรุขระเป็นหลุมบ่อ ทำให้ต้องสัญจรผ่านที่ดินของบุคคลอื่น ซึ่งก็มักจะมีน้ำท่วมขัง
ในช่วงฤดูฝน ส่งผลให้ตนต้องประสบอุบัติเหตุบ่อยครั้ง จึงนำคดีมาฟ้องต่อศาลปกครอง ขอให้เทศบาล (ผู้ถูกฟ้องคดี) ทำการก่อสร้างถนนคอนกรีตเสริมเหล็กบนทางสาธารณประโยชน์ดังกล่าว
ศาลปกครองสูงสุดพิจารณาว่า : แม้ผู้ฟ้องคดีจะเป็นผู้ได้รับความเดือดร้อนหรือเสียหาย
อันเกิดจากการละเลยต่อหน้าที่ของเทศบาลก็ตาม แต่ผู้ที่จะมีสิทธิฟ้องคดีต่อศาลปกครองได้นั้น นอกจาก
ต้องเป็นผู้ได้รับความเดือดร้อนหรือเสียหายดังกล่าวแล้ว ในส่วนการแก้ไขหรือบรรเทาความเดือดร้อน
หรือความเสียหายตามที่ผู้ฟ้องคดีมีคำขอ จะต้องเป็นกรณีที่ศาลปกครองมีอำนาจกำหนดคำบังคับได้
ตามมาตรา 72 วรรคหนึ่ง (2) แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 ด้วย
การที่ผู้ฟ้องคดีมีคำขอให้ศาลมีคำพิพากษาให้เทศบาลก่อสร้างถนนคอนกรีตเสริมเหล็ก
บนทางพิพาท ซึ่งแม้จะถือเป็นอำนาจหน้าที่ของเทศบาลที่ต้องจัดให้มีการบำรุงทางบกและทางน้ำตามมาตรา 53 และมาตรา 50 แห่งพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 แต่การที่เทศบาลจะดำเนินการก่อสร้างถนนดังกล่าวหรือไม่ เป็นอำนาจหน้าที่ของเทศบาลโดยตรงที่จะต้องพิจารณาโดยคำนึงถึงการจัดสรรงบประมาณ รวมถึงความจำเป็นเร่งด่วนเป็นสำคัญ คำขอของผู้ฟ้องคดีดังกล่าวมีลักษณะเป็นคำขอที่ให้ศาลมีคำบังคับ
เข้าไปจัดการบริหารงานในภาระหน้าที่ของเทศบาลซึ่งเป็นอำนาจของฝ่ายปกครองโดยแท้ในทางบริหาร กรณีจึงเป็นคำขอที่ศาลไม่อาจก้าวล่วงเข้าไปกำหนดคำบังคับให้ได้ตามมาตรา 72 วรรคหนึ่ง (2)
แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ และต้องถือว่าผู้ฟ้องคดีมิใช่ผู้มีสิทธิฟ้องคดีนี้ตามมาตรา 42 วรรคหนึ่ง แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าว (คำสั่งศาลปกครองสูงสุดที่ 1183/2567)
สรุปได้ว่า : แม้ราชการส่วนท้องถิ่นหรือเทศบาลจะมีหน้าที่ในการจัดให้มีและบำรุงรักษาถนนหนทาง แต่ประชาชนก็ไม่อาจฟ้องคดีต่อศาลปกครองเพื่อบังคับให้มีการดำเนินการก่อสร้างปรับปรุงถนน
เป็นรูปแบบคอนกรีตเสริมเหล็กตามที่ตนต้องการได้ เนื่องจากการพิจารณาก่อสร้างถนนในรูปแบบดังกล่าว
เป็นอำนาจโดยแท้ในทางบริหารของเทศบาลซึ่งต้องคำนึงถึงการจัดสรรงบประมาณ รวมถึงความจำเป็นเร่งด่วนเป็นสำคัญ ศาลจึงไม่อาจก้าวล่วงเข้าไปกำหนดคำบังคับให้ดำเนินการดังกล่าวได้ อย่างไรก็ตาม การที่ถนนชำรุดบกพร่องหรือมีสภาพขรุขระเป็นหลุมบ่อ จนทำให้ไม่สามารถใช้งานได้ตามปกติหรืออาจเกิดอันตรายจากการใช้งาน ถือได้ว่าผู้ใช้ถนนได้รับความเดือดร้อนหรือเสียหายอันเกิดจากการละเลยต่อหน้าที่ในการบำรุงรักษาถนนตามาตรา 50 วรรคหนึ่ง (2) แห่งพระราชบัญญัติเทศบาลฯ จึงสามารถฟ้องคดี
ต่อศาลปกครอง เพื่อขอให้กำหนดคำบังคับให้หน่วยงานทางปกครองดำเนินการซ่อมแซมให้ถนนสามารถ
ใช้งานได้อย่างปลอดภัยหรือป้องกันอันตรายอันเกิดจากการใช้ถนนได้ … นั่นเองครับ
(ปรึกษาการฟ้องคดีปกครองได้ที่สายด่วนศาลปกครอง 1355)
โดย ลุงถูกต้อง
ถนนหน้าบ้านขรุขระเป็นหลุมบ่อ … ฟ้องศาลขอเปลี่ยนเป็นถนนคอนกรีตได้ไหม ?