Category: สัมภาษณ์พิเศษ-คอลัมน์นิสต์

โดย ลุงถูกต้อง

          “หลักความรับผิดโดยปราศจากความผิด” อาจไม่ค่อยคุ้นหูมากนัก แต่หลักการนี้สำคัญ
และคุ้มครองประชาชนที่ได้รับความเสียหายหรือรับผลกระทบจากการจัดทำบริการสาธารณะหรือการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ของรัฐ ทั้งการรับภาระสาธารณะเกินสมควรกว่าบุคคลทั่วไป และการรับความเสี่ยงภัย
เป็นกรณีพิเศษ ซึ่งวันนี้ … จะมาคุยกันถึงเรื่องการรับความเสี่ยงภัยจากการปฏิบัติหน้าที่ในการจับกุมผู้ร้าย

            ทั้งนี้ หลักความรับผิดโดยปราศจากความผิดและทฤษฎีเสี่ยงภัยมาจากแนวคิดที่ว่า รัฐมีอำนาจในการดำเนินงานต่าง ๆ ตามกฎหมาย แต่หากการดำเนินกิจกรรมบางลักษณะก่อให้เกิดความเสี่ยงภัย
หรืออันตรายซึ่งทำให้เกิดความเสียหายแก่ประชาชน และประชาชนบุคคลใดบุคคลหนึ่งได้รับภัยนั้น
เป็นกรณีพิเศษ แม้รัฐจะไม่ได้กระทำความผิดใด ๆ ก็ตาม รัฐก็ต้องรับผลในการกระทำนั้น รวมทั้งต้องเยียวยาความเสียหายอันเกิดจากการดำเนินกิจกรรมที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงภัยนั้นด้วย

            ลุงถูกต้องได้นำคดีตัวอย่างที่รัฐต้องรับผลในการกระทำของเจ้าหน้าที่ ซึ่งเป็นไปตามหลักการข้างต้นมาให้ศึกษากันครับ !  

             ประเด็นปัญหา : บุตรชายของผู้ฟ้องคดีทั้งสอง (บิดา-มารดา) ถูกชุดปฏิบัติการปิดล้อมตรวจค้นพิสูจน์และจับกุมบุคคลตามหมายจับ (เจ้าหน้าที่ตำรวจและทหารซึ่งปฏิบัติหน้าที่ในภารกิจของกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร หรือ กอ.รมน. สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี) ยิงจนถึงแก่ความตาย ผู้ฟ้องคดีเห็นว่า บุตรของตนมิใช่บุคคลตามหมายจับและมิได้กระทำความผิด (นายบีเป็นบุคคลตามหมายจับในข้อหาร่วมกันก่อการร้าย) จึงฟ้องคดีต่อศาลปกครอง เพื่อขอให้สำนักนายกรัฐมนตรี (ผู้ถูกฟ้องคดี) ในฐานะหน่วยงาน
ต้นสังกัดชดใช้ค่าเสียหาย ซึ่งเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับการกระทำละเมิดหรือความรับผิดอย่างอื่นของหน่วยงาน
ทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐ อันเกิดจากการใช้อำนาจตามกฎหมายที่อยู่ในอำนาจพิจารณาของศาลปกครอง

              ศาลปกครองสูงสุดพิจารณาว่า : เมื่อบุตรของผู้ฟ้องคดีถูกยิงเสียชีวิตเป็นผลมาจากการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ชุดปฏิบัติการปิดล้อมตรวจค้นพิสูจน์และจับกุม โดยขณะปฏิบัติหน้าที่ได้พบกลุ่มของผู้ตาย
ซึ่งต้มน้ำกระท่อมในพื้นที่ป่า และเกิดการปะทะกันระหว่างหลบหนี ทั้งนี้ จากผลการตรวจพิสูจน์และพยานหลักฐานต่าง ๆ ฟังได้ว่าผู้ตายมิได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับขบวนการก่อการร้าย ไม่มีประวัติอาชญากร ไม่พบ
สารเสพติด โดยพบอาวุธปืนเล็กกล จำนวน 1 กระบอก และพบลูกระเบิด 1 ลูก (ด้านใช้งานไม่ได้) อยู่ในกระเป๋ากางเกง แต่ไม่พบ DNA ของผู้ตายที่อาวุธปืน ทั้งผู้ตายเป็นเพียงเยาวชนอายุ 18 ปี จึงยังไม่มีน้ำหนักพอที่จะ
รับฟังได้ว่าผู้ตายยิงปะทะกับเจ้าหน้าที่ชุดปฏิบัติการ

              อย่างไรก็ตาม เมื่อบริเวณที่เกิดเหตุเป็นป่าละเมาะ โดยเจ้าหน้าที่ได้รับรายงานว่าบุคคล
ตามหมายจับมีการเคลื่อนไหวเข้ามาในพื้นที่ดังกล่าว ซึ่งแม้จะฟังได้ว่าผู้ตายมิได้ยิงปะทะกับเจ้าหน้าที่
แต่ในสถานการณ์เช่นว่านี้ เจ้าหน้าที่ย่อมชอบที่จะใช้สิทธิป้องกันตัวโดยการยิงต่อสู้ กรณีจึงไม่อาจถือได้ว่า
เป็นการกระทำละเมิดโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่อต่อผู้ตาย ทั้งนี้ แม้การปฏิบัติหน้าที่จะเป็นไป
เพื่อปฏิบัติให้เป็นไปตามหมายจับโดยชอบด้วยกฎหมายก็ตาม แต่สำนักนายกรัฐมนตรียังต้องรับผิด
จากการใช้อาวุธปืนของเจ้าหน้าที่ผู้ก่อให้เกิดความเสี่ยงภัยหรืออันตรายแก่ราษฎรคือผู้ตาย อันถือเป็นความรับผิดอย่างอื่นของรัฐ (รับผิดโดยปราศจากความผิด) อันเกิดจากการใช้อำนาจตามกฎหมาย สำนักนายกรัฐมนตรี
จึงต้องเยียวยาความเสียหายให้แก่ผู้ฟ้องคดีทั้งสอง (คำพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ. 969/2566)

            สรุปได้ว่า : กรณีที่หน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐได้ใช้อำนาจตามกฎหมายอันมีลักษณะก่อให้ความเสี่ยงภัยหรืออันตรายแก่ประชาชน แม้จะดำเนินการโดยชอบหรือไม่เข้าลักษณะการกระทำละเมิด แต่หน่วยงานของรัฐต้นสังกัดของเจ้าหน้าที่ยังต้องรับผิดในผลที่เกิดขึ้น ทั้งนี้เป็นไป
ตามหลัก “ความรับผิดโดยปราศจากความผิดและทฤษฎีเสี่ยงภัย” นั่นเองครับ

          (ปรึกษาการฟ้องคดีปกครองได้ที่ “สายด่วนศาลปกครอง 1355”)

           “ไตปลาไม่หรอยตรงไหน   ไตปลาคืออาหารไทย  สุดยอดอาหารของเมืองใต้  ต้องยกให้ไตปลา” ท่อนฮุกในบทเพลง “แกงไตปลา”  โดย  ศิลปิน   (น้ำ กชพร)     หรือ  น.ส.กชพร   แกล้วกล้าหาญ   ศิลปินน้องใหม่ชาวปักษ์ใต้  ได้ออกบทเพลงชื่อ  แกงไตปลา  ที่กำลังเป็นกระแสในสังคมกับการจัดอันดับของชาวต่างชาติที่ให้เป็นอาหารยอดแย่   โดยบอกถึงแรงบันดาลใจในการแต่งบทเพลงในครั้งนี้ว่า  เป็นอาหารที่ตนชอบมาก  ไม่อยากให้ใครมาบูลลี่อาหารของเรา  เพราะเป็นอาหารอันดับ 1 ในใจเรา  การที่เขียนบทเพลงนี้ออกมาอยากให้ทุกคนได้รู้ว่า   อาหารชนิดนี้คือที่หนึ่งของเรานะ  มันอาจไม่ดีสำหรับคุณแต่มันดีสำหรับเราก็เลยอยากจะอธิบายออกมาเป็นบทเพลง   อยากจะบอกว่าอย่ามาบูลลี่อาหารของประเทศของฉัน

          และจากกระแสข่าวที่เกิดขึ้น   รู้สึกขำมากกว่าว่าคุณมาตัดสินให้  แกงไตปลา  เป็นอาหารที่แย่ได้อย่างไร   คุณเอาอาหารอะไรมาตัดสิน  อาหารที่คุณคิดว่าได้ที่ 1 อาจจะเป็นที่สุดท้ายของบ้านเราก็ได้   อยู่ที่ใครเป็นคนตัดสินมันไม่ยุติธรรม  มากกว่าการมาตัดสินกันแบบนี้และอยากจะแหลงเป็นภาษาใต้ว่า   “มันไม่หรอยตรงไหน   มันหรอยนะสำหรับฉัน”

           เป็นความหวังของชาวสตูลอีกครั้ง  เมื่อผู้บริหารหนุ่มคนรุ่นใหม่ มีแนวคิดจะเปลี่ยนโฉมตลาดโต้รุ่งเมืองสตูลที่หลายคนคุ้นเคย  ซึ่งมีมานาน 30 ปี  สู่  “ตลาดแลจันทร์” ศูนย์อาหารครบจบในที่เดียว ด้วยงบประมาณ 10 ล้านบาท  ให้ชาวสตูลมีช่องทางทำมาค้าขาย  และต้อนรับนักท่องเที่ยว  ชาวไทยและต่างชาติ ที่จะเข้ามาจับจ่ายซื้อสินค้า

ทีมข่าวได้พูดคุยกับ “ปีเตอร์”  คุณพีรพัฒน์  รัชกิจประการ  วัย 30 ปี  บุตรชาย โกโต  คุณพิบูลย์  รัชกิจประการ  สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร์จังหวัดสตูล เขต 1  กับแนวคิดที่จะปลุกเมืองสตูลที่หลับใหล  ให้เศรษฐกิจสตูลกลับมาคึกคัก  

@ แนวคิด “ตลาดแลจันทร์”     

ครับ  ผมมีโอกาสไปเรียนที่ประเทศสิงคโปร์ ตั้งแต่เด็ก  จบจากคณะสถาปัตย์  พอกลับมาประเทศไทยก็อยากทำโปรเจคที่ได้ใช้ความสามารถที่ได้เรียนรู้มาในเรื่องของการดีไซน์    ไอเดียของตลาดนี้เป็นสิ่งที่ทางบ้านผมอยากทำมานานแล้ว   แต่พอผมกลับมาเข้าช่วงโควิดพอดี  หลังจากโควิดเศรษฐกิจสตูลก็เห็นได้ชัดว่ามันแย่ลง    หลายคนบ่นว่าในเมืองสตูลนี้ค่อนข้างเงียบ   ไม่มีสีสัน   ผมจึงคุยกับคุณพ่อว่า เราทำอะไรได้บ้าง?  

สำหรับตัวผมเองเวลาเพื่อนจากต่างประเทศ   ญาติจากต่างจังหวัดมาสตูล   ถามผมว่าที่สตูลไปเที่ยวที่ไหนได้บ้าง?   ในฐานะที่เป็นคนสตูลเองก็รู้สึกอาย   ก็คิดว่าโปรเจคตลาดแลจันทร์ที่จะเกิดขึ้นจะตอบสนองความต้องการของคนสตูลได้ดี   ให้เมืองมีสีสันมากขึ้น   มีความคึกคักมากขึ้น

          คุณเพ็ญศิริรัตน์ อาจทวีกุล ท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดตรัง  งาน “มาแต่ตรัง” ดำเนินการภายใต้กลุ่มจังหวัดภาคใต้ฝั่งอันดามัน จังหวัดตรัง โดยสำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดตรัง คุณเพ็ญศิริรัตน์ อาจทวีกุล ท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดตรัง เผยถึงแนวคิดในการจัดงานครั้งนี้ว่า “เราริเริ่มมาจากสำนวนโบราณของคนตรังที่มักพูดกันว่า “มาแต่ตรัง ไม่หนังก็โนราห์” ซึ่งเป็นสำนวนที่สื่อให้เห็นว่าเมืองตรังเป็นแหล่งศิลปะการแสดงต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นมโนราห์ หรือหนังตะลุง นอกจากนี้ยังสะท้อนให้เห็นด้วยว่าเมืองตรังเป็นเมืองแห่งศิลปิน ตัวคนตรังเป็นคนมีปฏิภาณไหวพริบ  มีความเป็นศิลปิน การจัดงานนี้ก็จะเหมือนเป็นการเปิดเวทีให้ศิลปิน นักสร้างสรรค์ รวมถึง  ผู้ประกอบการต่าง ๆ ได้มานำเสนอผลงาน แลกเปลี่ยนความมคิดเห็นซึ่งกันและกัน รวมถึงสร้างประสบการณ์การท่องเที่ยวใหม่ ๆ ให้เกิดขึ้นในจังหวัดตรังด้วย”

         “นอกจากนี้เราคาดหวังในเรื่องของการสร้างเครือข่ายกลุ่มนักสร้างสรรค์ เพื่อให้เกิดกลไกการทำงานร่วมกันในกลุ่มคนพื้นที่ และคาดว่าจะมีรายได้เพิ่มขึ้นในห้วงการจัดกิจกรรมส่งเสริมการท่องเที่ยวเมืองเก่า รวมถึงเกิดการต่อยอดธุรกิจใหม่ และมีการรับรู้การจัดการส่งเสริมการท่องเที่ยวเมืองเก่าตรังเป็นวงกว้าง”

       ขณะที่ ภาคธุรกิจ  ต่างคาดหวังอยากให้จังหวัดเดินหน้าขับเครื่องเศรษฐกิจของสตูล  โดยเฉพาะด้านการท่องเที่ยว  และผลักดันเส้นทางเชื่อมสตูล-เปอร์ลิส  โดยเชื่อว่าจุดนี้สามารถพัฒนาสตูลได้แบบพลิกโฉมสตูลเลยทีเดียว 

           ทางด้าน  นายชวรณ สุธาพานิชย์ ประธานสภาอุตสาหกรรมจังหวัดสตูล  กล่าวว่า อยากฝาก 2 ประเด็น  ประเด็นแรก เรื่องของผังเมืองซึ่งเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาจังหวัด มีปัญหากับทางสภาอุตสาหกรรมและผู้ประกอบการภาคอุตสาหกรรม คือ ผังเมืองในบางพื้นที่ห้ามก่อสร้างโรงงาน  ว่าด้วยกฎหมายโรงงานทุกชนิด  ประเด็นที่ 2 อยากให้ผู้ว่าฯขับเคลื่อนเศรษฐกิจจังหวัดสตูล  ผ่านการท่องเที่ยว  เนื่องจากว่า เครื่องจักรสำคัญของการท่องเที่ยวจังหวัดสตูล  นักท่องเที่ยวสามารถพาคนต่างจังหวัดเข้ามาพัก  มากิน  มาใช้ ในสตูล  ได้ก็น่าจะเป็นการดี

          หลังจากนั้นได้มาอธิบายให้กับผู้นำทางจิตวิญญาณของชาวเลบนเกาะหลีเป๊ะ แล้วผู้ใหญ่บ้านทั้ง 2 หมู่บ้าน พบว่ายังมีชาวบ้านที่มีความระแวงว่าอยู่ดีๆที่ดินมูลค่า 100 ล้านมายกให้เป็นไปได้อย่างไร    จากนั้นก็ให้ทางปลัดส่วนหน้ามาพูดคุยกับชาวบ้านเพื่อสร้างความเข้าใจ  บางส่วนก็เริ่มเข้าใจ โดยตั้งใจจะทำให้ที่ดินแปลงนี้เป็นโฉนดด้วยพร้อมสลักหลังว่าห้ามขาย ซึ่งอาจจะเป็นแปลงแรกของเกาะหลีเป๊ะ หากชาวบ้านทุกคนรับ  หลังจากนั้นจะออกโฉนดให้โรงเรียนและอนามัยบนเกาะซึ่งจากขับเคลื่อนให้เสร็จภายในเดือนนี้ โดยนำเรียนทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องโดยเฉพาะพลตำรวจเอกสุรเชษฐ์  หักพาล

         ซึ่งการลงมาครั้งนี้ได้มาตรวจสอบหลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องน้ำเรื่องไฟฟ้าเรื่องน้ำท่วมเกาะและปัญหายาเสพติดและที่อยู่อาศัยที่ไม่มั่นคงโดยทั้งหมดนี้จะเข้ามาช่วยพี่น้องชาวเลในการแก้ปัญหาก่อน    หลังจากช่วยชาวเลเสร็จ  ในส่วนของผู้ประกอบการขอแก้ไขกฎกระทรวง และออกใบอนุญาตก่อสร้างอาคารและใบอนุญาตโรงแรมตามขั้นตอนต่อไป

         เกาะหลีเป๊ะต้องวางมาตรการให้ชาวเลและผู้ประกอบการอยู่ด้วยกันได้อย่างพึ่งพาอาศัย  และเป็นการท่องเที่ยวเชิงนิเวศอย่างยั่งยืนนี่คือเป้าในการทำงานโดยได้ดำเนินงานผ่านไปแล้ว 7-80%  ซึ่งยังมีในส่วนของข้อพิพาทในที่ดินแปลงอื่น ชุมชนชาวเลออื่นก็จะดำเนินการลักษณะนี้เหมือนกัน  ให้เป็นชาวบ้านอยู่ร่วมกันห้ามซื้อขาย   ส่วนข้อพิพาทระหว่างเอกชนกับเอกชนหรือเอกชนกับชาวเลที่อยู่ในขบวนการพิจารณาคดีชั้นศาลขอไม่ก้าวร่วง  ส่วนชาวเลที่คิดว่าไม่ได้รับความยุติธรรมจะประสานหาทนายความผ่านสภาทนายความให้

…………………………

@ มีเรื่องอะไรอีกที่ต้องผลักดันต่อไป?

           เรื่องที่ต้องผลกดันคือเรื่องเยาวชน   ให้เกิดการเรียนรู้เป็นสมาร์ทซิตี่เกี่ยวกับ learning ชุมชน  สังคม  แห่งการเรียนรู้  รวมถึงการพัฒนาอาชีพเพื่อหารายได้   การเรียนรู้เพื่อประกอบอาชีพ   การเรียนรู้ในด้านศาสนา   การเรียนรู้เพื่อพัฒนาเมือง   พัฒนาสังคมต่อไป   ไม่ว่าเรื่องเทคโนโลยี   เรื่ององค์ความรู้ทางสังคมที่จะมาพัฒนาสังคมให้ดีขึ้นไป

@ สุดท้ายมองว่านักการเมืองน้ำดีเป็นอย่างไร  และอยากฝากถึงคนรุ่นใหม่อย่างไรบ้าง

          นักการเมืองน้ำดี   คือทุกๆกระบวนการคิด   การกระทำ   ต้องคิดเพื่อสังคม   ทำเพื่อสาธารณะ   เอาประชาชนเป็นที่ตั้ง   มีโจทก์มีเป้าหมายในการเดิน   เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อสาธารณะสูงสุด   ทุกๆกิจกรรมให้คิดถึงประชาชนเป็นที่ตั้ง   ทุกองค์ความรู้ที่สรรหามา  ทุกการอบรม  เพื่อตอบโจทย์การแก้ไขปัญหาสังคม   ไม่ว่าด้านโครงสร้างพื้นฐาน   ด้านอาชีพ  ด้านสังคม  ด้านสิ่งแวดล้อม   ทุกๆเรื่องขอให้บูรณาการร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นข้างเคียง   และหน่วยงานระดับภูมิภาค   เพื่อให้งานตามฟังชั่น หน่วยงานภูมิภาคได้ขับเคลื่อนเต็มศักยภาพ   และหน่วยงานท้องถิ่นคอยซัพพอร์ต   เพื่อให้กระบวนการแก้ไขปัญหากับพี่น้องประชาชนเดินหน้าต่อไปเต็มศักยภาพ   และมีประสิทธิภาพสูงสุด  สุดท้ายแล้วผลประโยชน์ก็จะตกกับพี่น้องประชาชน   

         ผมเข้ามาทำงานเกือบจะสองปีแล้ว   ยังเหลือเวลาอีกสองปีกว่า   ก็มีหน้าที่ในการแก้ไขปัญหาต่อไป   และบางปัญหาต้องใช้เวลา   ใช้งบประมาณ   ใช้ทรัพยากร   เพื่อพัฒนาพื้นที่   ก็ขอฝากให้กับทีมงานให้ทุกท่าน   ได้ร่วมกันทั้งเรื่องของกระบวนการคิด   จะลงมือทำ   เพื่อพัฒนาบ้านเมืองของเราต่อไปให้เกิดประโยชน์สูงสุด

……………………………..